Essays    Reportage    Marginalia    Interviews    Poetry    Fiction    Videos    Everything   
ដែនដីអានាថា || The Deserted City: short fiction by Achariya Hang, translated from Khmer by Socheata Huot and George Chigas

sometimes a person’s happiness comes from not owing someone money

The following short story by Achariya Hang was originally published in Khmer by Kampu-Mera in 2016. Jump down to read the translation by Socheata Huot and George Chigas.

ដែនដីអានាថា

ខ្ញុំភ្ញាក់ពីដំណេកទាំងអារម្មណ៍ស្ងួតខ្សោះ ដូចជាទឹកសមុទ្រដែលរីងសល់តែដីខ្សាច់។ នៅ​ក្នុង​ទ្រូង​របស់​ខ្ញុំ​ពេល​នេះ ហាក់ដូចជាមានសត្វរៃរាប់រយរាប់ពាន់អក្ខោ កំពុងតែសំងំយំយ៉ាងរងំ​រងួយ​ឥត​ដាច់រយៈ។ ខ្ញុំ​ខំ​ផ្ទៀង​ត្រចៀក​ស្តាប់​​តាម​ចន្លោះ​ប្រហោង​ជញ្ជាំង​នៃ​ផ្ទះជួលដ៏កខ្វក់របស់ខ្ញុំទៅ ស្រាប់​តែ​ឮ​សូរ​សំឡេង​ខ្សោកៗ រ៉ោករ៉ាកៗឥតដាច់សូរដែលទំនងដូចជាមាននរណាម្នាក់​កំពុងតែរៀបចំ​ឥវ៉ាន់​ត្រៀម​ចេញ​ដំណើរ​នៅ​ពេល​បន្តិច​​ទៀតនេះ។ បាន​បន្តិច​មក​ខ្ញុំ​ក៏​ងើប​ទៅ​​បង្ហើប​ទ្វារ​ដ៏តូចនិង​រខោករខាក​របស់ខ្ញុំឡើង។ ​ខ្ញុំ​ឮ​វា​បញ្ចេញ​សំឡេង​សូរ​ង៉ែត​ដោយ​សង្កៀត​នឹងមាត់ជណ្តើរ​ ហើយបញ្ចេញ​សំឡេង​សូរ​ង៉តៗ​បន្តិច​ទៅ​តាម​ចលនា​ដៃ​របស់​ខ្ញុំ។ ​ក្លិនសំរាម និងលូទឹកស្អុយនាពេលព្រឹកព្រលឹម​នៅក្នុងសង្កាត់​​នេះ​ធ្វើឱ្យ​ខ្ញុំ​យក​ដៃ​ទាញ​ទ្វារ​បិទ​មក​វិញ។​ ហើយភ្លាមៗនោះខ្ញុំទទួលអារម្មណ៍ថា​ខ្លួនខ្ញុំហាក់ដូចជាសោះកក្រោះ! ដូចជា​កំពុង​តែ​ស្ថិត​នៅ​កណ្តាល​វាល​ខ្សាច់​​សាហារ៉ា​ដ៏​អស់​សង្ឃឹម​រក​​ទី​បំផុត​​​គ្មាន។ 

សំឡេងលោកសូត្រធម៌ដែលដុះស្លាបហើយហើរចេញមកពីវត្ត «ចាក់អង្រែលើ»​ធ្វើឱ្យ​រូបខ្ញុំនឹក​ស្រណោះ​ដល់​អតីតកាល​មួយ​ដែលកំពុងតែរលុបបាត់ចន្តិចម្តងៗ ទៅតាមជំហាននៃពេលវេលា​ដ៏ឃោរឃៅ។ បើ​ខ្ញុំ​ចាំមិន​ច្រឡំ​ទេ ថ្ងៃនេះគឺជាថ្ងៃទី១២ នៃពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌដែលខ្មែរ​យើងបានប្រារព្ធ​ឡើង​អស់​រយៈ​ពេល​១១​យប់​១១​ថ្ងៃ​មក​ហើយ។ ខ្ញុំខំសំងំមួយសន្ទុះធំទៀតនៅក្នុងសាច់ភួយ​ដែលហប់​និងងងឹត​ដូចជាគុកធំមួយ​ ហើយ​មាន​លំនាំ​ដូចជា​កូន​គុក​ម្យ៉ាង ដែលគេទុកសម្រាប់​ឃុំឃាំងកូនឆ្មា​ទាំង​ឡាយ​ដែល​គេ​ចាប់​ពង្រាត់​ពី​មេ​របស់​វា។ ខ្ញុំសំងំទាល់តែលក់មួយភាំងហើយភ្ញាក់មកវិញ។ ​ម្តងនេះ​ខ្ញុំ​លែង​បាន​ឮ​សំឡេង​ខ្សោក​ខ្សាកៗ និង​រសឹបរសៀវ​ទាំងនោះ​ទៀតហើយ។ សំឡេងទាំងនោះហាក់​កំពុង​តែ​លួច​រត់​ចោល​ខ្ញុំ​បន្តិចម្តងៗ​ដោយ​មិន​ឱ្យ​​​ខ្ញុំ​ដឹង​ខ្លួន​ជាមុន។ 

ខ្ញុំចាប់ផ្តើមភ័យ​ខ្លួនបន្តិច! នៅពេលដែលដឹងថា នៅ​ទីនេះសល់តែភាពស្ងាត់​ស្ងៀម​និង​កណ្តោច​កណ្តែង​ដែល​​បាន​បន្សល់​ដោយ​ពួក​កម្មករ និងអ្នកលក់ត្រី។ ខ្ញុំកាន់តែភ័យខ្លាំងទៅៗ ដូចជាបាន​ឃើញ​ភាព​ស្រទំ​ស្រអាប់​នៃ​​ព្រឹក​​ព្រលឹម​អាច​សម្លាប់​​មនុស្ស​នៅលើផែនដីនេះបាន។ 

ខ្ញុំប្រញាប់ប្រញាល់រៀបចំមុង​ភួយ​ និងកន្ទេលឱ្យ​មានរបៀបរៀបរយ​ជាងមុន ហើយម្នីម្នាយក​ចន្ទល់​ឈើ​ខ្ទាស់​បង្អួច និង​បើកទ្វារ​ឡើង។ ក្លិនខ្យល់នៃភ្លៀងរលឹមបានសម្រុកហូរចូលតាម​ប្រហោងទ្វារ​បន្ទប់​មក​ប៉ះ​ផ្ទៃមុខ និង​សាច់ទ្រូង​របស់​ខ្ញុំ​បណ្តាល​ឱ្យ​​ត្រជាក់​ស្រេប​ហើយ​ក៏ជ្រាប​ដល់សរសៃទាំងជាង​ប្រាំរយ នៃ​រាង​កាយ​របស់​ខ្ញុំ​មួយ​រំពេច។ រោមខ្ញុំបះក្រញាងព្រឺសង្កៀរ​ជាមួយសំឡេងដែល​ឮសូរ​តក់ៗ…​នៅខាងក្រៅផ្ទះ។

ខ្ញុំសម្លឹងមើលនាឡិកានៅលើដៃរបស់ខ្ញុំ ឃើញម៉ោង​៨:៣០នាទីទៅហើយ។ ដូច្នេះខ្ញុំក៏រូតរះ​ម្នីម្នា​ចុះ​ទៅ​ងូត​ទឹក​សម្អាតខ្លួនភ្លាម ហើយស្លៀកពាក់យ៉ាងសមសួនទៅតាម​រូបរាងដ៏ស្រស់សង្ហា​របស់​ខ្ញុំ។ ជួន​ជា​កំពុង​តែ​ត្រឡប់​មក​ពី​បន្ទប់​ទឹក​វិញ ខ្ញុំឮសំឡេងដ៏ទន់ដូចពូកសំឡីបានសួរមកកាន់ខ្ញុំថា ៖​

– សារ៉ែម! 

អូនឯងអត់ទៅលេងស្រុកនឹងគេទេអ្ហេស? នេះ​គេ​ទៅ​ជិត​អស់​ហើយ​ណា៎! អូន​ឯង​អត់​នឹក​ស្រុក​នឹក​ស្រែទេឬ? តិចថាបានមករស់នៅទីក្រុង ភ្លេចស្រុកកំណើត​ណា៎។ នែ! ប្អូនប្រុស សូម្បីតែ​ប្រេតក៏​ពួកគេ​ចេះនឹកផ្ទះ នឹកញាតិ​សន្ដានដែរ។ ហើយចុះប្អូនវិញ ម៉េចធ្វើឫកដូចជាអត់​ចង់ទៅលេងផ្ទះ​សម្បែង​នឹង​គេ​អ៊ីចឹង?​ នេះបងទៅស្រុកស្អែកហើយ!

 ខ្ញុំងាកយ៉ាងរហ័សសួរមកកាន់បងតុវិញភ្លាម  ៖ 

– អូ!​ បងតុ នឹងទៅស្រុកកំណើតនៅថ្ងៃស្អែកនេះមែនទេ? 

គាត់ឆ្លើយមកវិញ ៖ 

– ហ្នឹង​ហើយ​ទៅ​ថ្ងៃ​ស្អែកនេះ។ ថ្ងៃនេះបងទៅលក់ត្រីមួយព្រឹកទៀតសិនរួចដល់ពេលល្ងាច​បង​នឹង​រៀបចំ​របស់​របរ​ឱ្យ​រួចជាស្រេចឱ្យ​ហើយ​នឹង​បាន​ងើប​ពី​ព្រលឹម​ស្រាងៗ​ព្រោះ​វា​ស្រួល​ធ្វើ​ដំណើរ…​មើល​ទៅ​បង​ដូច​ជា​ចាញ់​កម្តៅ​ថ្ងៃ​ណាស់។ 

ជាមួយនិងស្នាមញញឹមស្ងួត និងមាំទាំ ខ្ញុំក៏ពោលឡើង ៖ 

– បាទ…ទៅចុះបង។ សូមឱ្យ​បានសេចក្តីសុខ ទាំងទៅទាំងមក… សូមឱ្យ​មានចិត្តជ្រះថ្លានឹង​បុណ្យ​ទាន។ ចំណែកខ្ញុំ (ខ្ញុំពោលយ៉ាងធ្ងន់ និងអាក់បន្តិច ) ខ្ញុំប្រហែលជាទៅក្រោយបង មួយថ្ងៃឬពីរថ្ងៃ​ប៉ុណ្ណោះ​គឺ​មិន​យូរ​ទេ​បង។ 

– អឺ! ល្អហើយអ៊ីចឹង។ អូ៎ !(បងតុលើកនាឡិកាដៃមើលឡើង)នេះបងដល់ពេលទៅយក​ត្រីមួយ​ជើង​ទៀត​ហើយ។ 

បងតុថាហើយក៏លើកកញ្ច្រែងត្រីទូលដើរទៅហើយក៏រលាយ​រូបកាយបាត់បន្តិចម្តងៗ​ ទៅ​តាម​ជ្រុង​នៃ​អគារផ្ទះ​ដែលឈរជង្គ្រឹងឥតដកដង្ហើម ហាក់ដូចជាទីងមោងនៅក្នុងវាលស្រែ​ ដែលគេ​បោះបង់ចោល។​

នៅពេលនេះទើបខ្ញុំដឹងថា បន្ទប់ជួលដែលពួកកម្មករ និងអ្នកលក់ត្រីរស់នៅនោះ បានបិទទ្វារ ស្ទើរ​តែ​អស់​ទៅហើយ។ រីឯសំឡេងដែលធ្លាប់តែឮរញ៉ុករញៀវ ដូចជាកូនផ្សារដ៏កម្សត់​មួយ​នាជនបទនោះ ឥឡូវនេះ​ក៏​បាន​រំកិលទៅរកភាពវិនាស​ហិនហោចជា​លំដាប់ទៅ​ហើយ​ដែរ។

ខ្ញុំឡើងទៅលើផ្ទះតាមកាំជណ្តើរយ៉ាងរវើយរវើយ…ហេវហត់នឹងពាក្យសម្តីរបស់ខ្លួន។ តាមពិត​ទៅ​ខ្ញុំ​នឹង​មិនបាន​ទៅណាទេ។ ​ខ្ញុំ​ចេះ​តែ​និយាយ​ដើម្បីលួង​លោម និង​កម្លាចិត្តខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំ​ចេះ​តែ​និយាយ​កុហក​ខ្លួនឯង និង​បង​តុដើម្បីកុំ​ឱ្យគាត់សួរដេញដោលច្រើនតទៅទៀតព្រោះជានិច្ចកាល​បង​តុ​តែង​តែ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​នឹងខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់ទៅសែនចង់។ ចង់ទៅឃើញរូបភាពដ៏​ស្រស់ញញឹមនៃទឹកដី​ខេត្ត​បាត់​ដំបង​របស់​ខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់ទៅភ្លក្សក្លិននៃទឹកសន្សើម​នាពេលព្រឹកព្រលឹម​ ដែលរុះរោយមកពីលើ​មេឃ​​​មាន​ពណ៌​ស​ភ្លឺ​ភ្លែកៗ​ដូច​ជា​តំណក់​ទឹក​ភ្នែក​ម្តាយ​កម្សត់​ដែល​កំពុង​តែរង់ចាំ​កូនរបស់ខ្លួនយ៉ាង​ដូច្នេះ។ ខ្ញុំ​ចង់​ទៅ​ឃើញ​ដើម​ក្រូច​ដើម​ខ្នុរ​ដើមចេកដើមល្ហុង… ដែលលាតសន្ធឹងក្រោម​កំដៅថ្ងៃដ៏ចិញ្ចែងចិញ្ចាច និងមានសង្ឃឹម។ ខ្ញុំ​ចង់​ទៅ​ឃើញ​នូវ​អ្វីៗ គ្រប់យ៉ាងទាំងអស់ដែលខ្ញុំធ្លាប់បានឃើញកាលពីអតីតកាល​ ដែល​ខ្ញុំ​ធ្លាប់​ឃើញ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន។ 

ប៉ុន្តែ…​ប៉ុន្តែ…គួរឱ្យស្រណោះ! តាមពិតទៅខ្ញុំនេះជាសិស្សពូកែម្នាក់។ ខ្ញុំខំរៀនទាល់តែ​បាន​អាហា​រូប​ករណ៍។ នៅចុងឆ្នាំ២០០៧ ខ្ញុំប្រឡងបាក់ឌុបទទួលបាននិទ្ទេស A។ ម្ល៉ោះ​ហើយ​ខាង​ក្រសួង​រដ្ឋាភិបាល​បាន​សម្រេច​ឱ្យខ្ញុំ ចូលរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យមួយ​នៅទីក្រុង​ភ្នំពេញ។ ដោយសារ​តែ​រូប​ខ្ញុំ​រៀន​ពូកែ​ខាងជីវវិទ្យា និងគីមីវិទ្យានោះ ទើបខ្ញុំសម្រេចចិត្តចូលរៀន​ជំនាញ​ផ្នែកពេទ្យតែម្តង។ បើ​គិត​ទៅខាង​សាលា​បានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំតែថ្លៃសិក្សាមួយចប់តែប៉ុណ្ណោះ។ រីឯខាងថ្លៃជួលផ្ទះ ថ្លៃម្ហូបអាហារ សំលៀក​បំពាក់ គេអត់បានចេញឱ្យខ្ញុំទេ។ ហេតុដូច្នេះ ទើបខ្ញុំឆ្លៀត​យក​ពេលទំនេរ មួយ​ចំនួន​ធំ​ទៅ​សុំ​ការងារ​គេ​ធ្វើ​នៅ​ឯ​ភោជនីយដ្ឋាន​មួយកន្លែង ​ដោយខ្ញុំទទួលបន្ទុកជាអ្នកគិតលុយទាំងការចំណូល និង​ទាំង​ការ​ចំណាយ​ទាំងអស់។ ហើយពេលព្រឹកព្រលឹម ខ្ញុំ​ឆ្លៀត​ដើរ​ដាក់​កាសែត​តាម​ផ្ទះ និង​តាម​ហាង​កាហ្វេ​ដើម្បី​យក​ប្រាក់​ខ្លះ​មក​ទប់ទល់​នឹង​ថ្លៃឈ្នួលផ្ទះ។ ​   ​ សរុបទៅ​ទាំង​កម្រៃ​ដែល​បាន​មក​ពី​ការ​ដើរ​ដាក់​កាសែត និង​កម្រៃ​ដែល​បាន​​មក​​ពីការធ្វើការ នៅឯភោជនីយដ្ឋាននោះ វាល្មមតែគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ខ្ញុំ។ ប៉ុន្តែ​មិនមែន​យ៉ាង​ដូច្នោះ​ទេ។ គឺខ្ញុំត្រូវយកប្រាក់មួយចំនួនផ្ញើទៅឱ្យម្តាយចំណាស់ និងប្អូនប្រុសពីរនាក់របស់ខ្ញុំ ដែល​កំពុង​រៀន​នៅ​ឯ​វិទ្យាល័យ​​មួយ​​ក្នុង​​ស្រុក​រតនៈ​មណ្ឌល​​ឯណោះ។ ចំណែកប្រាក់ដែលនៅសល់តិច​តួច ខ្ញុំ​ទុក​សម្រាប់​តែ​ចាក់​សាំង​ម៉ូតូ និងទិញម្ហូបអាហារសម្រាប់​ផ្គត់ផ្គង់​ខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងនេះហើយ ទើប​បាន​ជា​ខ្ញុំ​គ្មាន​ប្រាក់ គ្មានទាំងពេលវេលានឹងបានវិល​ទៅលេងទី​ដែល​ខ្ញុំបានធំនោះឡើយ។ ហើយ​ខ្ញុំ​ក៏​នឹង​មិន​ទៅ​ខ្ចី​ប្រាក់​គេ​ដើម្បី​ទៅ​លេង​ស្រុក​​ឡើយ។ ព្រោះជួនកាល​សុភមង្គល​ និងសេចក្តីសុខរបស់មនុស្ស​ម្នាក់ៗ វា​អាច​កើត​ឡើយ​ពី​ការដែលយើង​មិន​ជំពាក់ប្រាក់នរណា​ម្នាក់ ឬ​ក៏​ថា ការ​ដែល​យើង​មិន​ជំពាក់​បំណុល​អ្នក​ដទៃ​គឺ​ជា​សុភមង្គល​មួយ​ដែលមនុស្ស​មានតាំងពី​កំណើត។ ទាំង​នេះ​ហើយ​ដែល​ជា​រនាំង និង​ជា​របង​ដែល​ឥត​ស្រមោល​​ឃាត់ឃាំង​រូបខ្ញុំ​មិនឱ្យ​បានទៅលេង​​ស្រុករបស់ខ្លួននោះ។

ដោយសារតែថ្ងៃនេះ ខ្ញុំត្រូវធ្វើការវេនយប់ជំនួសគេមួយពេលនោះ ទើបខ្ញុំមានពេលវេលាច្រើន​បន្តិច​សម្រាប់​​ពេល​ថ្ងៃ។ ខ្ញុំចាប់ផ្តើមបញ្ឆេះម៉ូតូដ៏ចាស់កំព្រួក​របស់ខ្ញុំឱ្យ​វាបញ្ចេញសំឡេងមួយឮសូរ​ដូចជា​មនុស្ស​គ្រាំ​គ្រា​រក​កល់​នឹង​ស្លាប់ ហើយវិលកង់ទៅ។ មុនដំបូងខ្ញុំចាប់​ផ្តើម​ជិះ​ចេញពីគល់​ស្ពាន​ព្រះ​មុនីវង្ស​សំដៅ​ត្រង់​ទៅ​មហាវិថីព្រះនរោត្តមឆ្ពោះទៅកាន់វិមានឯករាជ្យ។ ពេល​មកដល់ ខ្ញុំ​ឃើញ​វិមាន​នេះ​កំពុង​តែ​ឈរ​ជង្គ្រឹង​ធ្មឹង​ធ្មើយ​ក្រោម​ដំណក់​ទឹកភ្លៀង និងភាពស្ងាត់ជ្រងំគួរឱ្យ​ស្រណោះស្រណោកក្រៃលែង។ 

​ឱ ហ្ន៎​! គួរឱ្យសង្វេគជាពន់ប្រមាណ! ស្ងាត់អើយសែនស្ងាត់ ស្ងាត់ដូចជាចោរលួចសេះ។ មក​ដល់​វេន​ទី​១២នេះ មនុស្សម្នាទាំងឡាយកាន់តែ​ស្បើយទៅៗ… ហោចទៅៗ… ដូចជា​កណ្តាប់ស្រូវដែល​ស្បើយ​ដោយសារ​រទេះ​គោ​នាំ​យក​ទៅយ៉ាងដូច្នេះ។

នៅតាមមហាវិថីធំៗនានា…​ដែលធ្លាប់តែមានមនុស្សម្នាអ៊ូរអរ និងខ្ញៀវខ្ញារនោះ ពេលនេះ… ពេលនេះ ស្ងាត់ អស់ហើយ ស្ងាត់ដូចឋានខ្មោច…!

ខ្ញុំជិះឆ្វែលចុះឆ្វែលឡើងអស់រយៈពេលជាងមួយម៉ោងកាត់ភ្លៀងផ្សែងក្រូច។ ភាពត្រជាក់ និង​ដំណក់​ទឹក​ភ្លៀង​ដែល​កំពុងតែលោតសម្លាប់​ខ្លួនមកពីលើមេឃនោះ​ ហាក់កំពុងតែដណ្តើម​គ្នាជ្រៀត​ចូល​តាម​ឆ្អឹង​ជំនី និង​ផ្ទៃ​សួត​របស់​ខ្ញុំ​ដែល​បិទជិត។ 

ឱ! មើលចុះ! អីក៏ស្ងាត់ម៉្លេះ? គ្រប់ផ្ទះធំ តូច ផ្លូវកាច់ ផ្លូវត្រង់ ហាក់ដូចជាគ្មានមនុស្សសោះ។ ទីក្រុងភ្នំពេញ ពេលនេះ ហាក់កំពុងតែវិលត្រឡប់ទៅកាន់អតីតកាល​មួយដែលខ្លូនធ្លាប់បានជួបប្រទះ​រួចមកហើយ។ ខ្ញុំ​ក្រឡេក​មើល​ទៅ​ទីណា ក៏ឃើញអ្វីៗបាត់ដង្ហើមឈឹងទាំងអស់។ គឺឃើញតែអ្វីៗសន្លប់​ស្តូក​ឥតកំរើក។​ 

អូ៎! មើលនោះ! សូម្បីតែ​ដើមស្រល់ដែលគេឯងធ្លាប់តែដឹងថា វាតែងតែរេរាំពេលត្រូវខ្យល់​នោះពេលនេះ! វា​ឥត​ចង់​កំរើកខ្លួនវាទេ។ មើលទៅវា​គ្រាន់តែងោកចុះងោកឡើងៗទៅតាម​ខ្យល់បក់តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ ដែល​ប្រៀប​បាន​ទៅ​នឹង​អ្នក​សុំទាន​ដែល​ខូចវិញ្ញាណ ហើយឥតរវល់នឹងឈ្ងោករើសប្រាក់ ​ដែលពួកអ្ន​ក​មាន​ជ្រុះ​នៅ​តាម​ផ្លូវ​អ៊ីចឹង​ដែរ។ 

ដល់ខ្ញុំមើលយូរៗទៅ ខ្ញុំស្រណោះខ្លួនឯងឡើងស្រក់ទឹកភ្នែក…ដោយខ្ញុំអាណិតខ្លួនពេក។ ឱបាត់ដំបង​​​​! ហេតុអ្វីក៏អ្នកនៅឆ្ងាយម៉្លេះ? ឆ្ងាយណាស់សម្រាប់អ្នកដែលគ្មានប្រាក់ និង​ពេលវេលាគ្រប់​គ្រាន់​ដូចជារូបខ្ញុំ។ ចេះ​តែ​ជិះៗទៅ ខ្ញុំភ្លេចឱ្យ​ឈឹងថាខ្លួនខ្ញុំមកដល់មាត់ទន្លេ។ ឥឡូវនេះថ្ងៃត្រង់ល្មម  គ្រាប់ភ្លៀង​បាន​បាក់ក​ស្លាប់​ស្ងាត់មាត់​ឈឹង​នៅ លើផ្លូវដោយចោលតែឈាមពណ៌​សព្រាតនៅលើ​ផ្ទៃដី​ ដែល​រាប​ស្មើ​ដូច​ជា​វាលស្រែ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រពះរបស់ខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើម​ឃ្លានភ្លាមមួយ​រំពេច។ ដូច្នេះ ខ្ញុំ​ក៏​ឈប់ម៉ូតូ​ហើយ​ផ្ទាត់ចន្ទល់ រួចដើរសំដៅទៅរទេះមីឆាដែលនៅក្បែរ​​នោះ ហើយក៏ប្រាប់ឱ្យ​អ្នកលក់​​ឱ្យដាក់​​មីឆាខ្ញុំមួយចាន។ ខណៈពេលដែលខ្ញុំកំពុងតែលេប​មីចូលទៅក្នុង​ពោះ​នោះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថានៅមាន​ឡាន​ម៉ូតូកង់ និងអ្នកថ្មើរជើង​មួយចំនួនកំពុងតែ​ឈាន​ជើង​ដើរយ៉ាងរង្វើលៗឥតទាន់ឈប់នៅឡើយដែរ។ ពេល​ឃើញ​យ៉ាងនេះ ខ្ញុំហាក់ដូចជាទទួល​អារម្មណ៍ថាបានធូរទ្រូងបន្តិច ដោយយ៉ាងហោចណាស់ ក៏នៅមានអ្នកទាំងនោះនៅកំដរ​សេចក្តី​ស្លោក​ស្រពោនរបស់ខ្ញុំដែរ។ នៅ​ក្នុងចិត្ត​របស់​ខ្ញុំពេលនេះ​ខ្ញុំ​ឥតទាន់​ចង់ចាក​ចេញ​ពីទីនេះនៅឡើយទេ។

មែន! ខ្ញុំនៅអង្គុយទីនេះរហូតដល់ពេលល្ងាចដោយជជែកលេងជាមួយនឹងអ្នកសុំទានម្នាក់​ដែលរូបគាត់ ក៏អត់មានឱកាសនឹងបានទៅលេងស្រុកកំណើតដូចជាខ្ញុំដែរ។

នៅពេលល្ងាច ខ្ញុំសំឡឹងមើលទៅក្នុងទឹកទន្លេ ខ្ញុំឃើញព្រះអាទិត្យដាច់​ខ្យល់ស្លាប់លែង​អាសូរ​ដល់ផែនដីនេះតទៅទៀត។ សភាព​ទាំង​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​ខ្ញុំ​កាន់​តែ​ស្រណោះ​ខ្លួន​ខ្លាំង​ឡើងៗ ហាក់​ដូចជា​ខ្លួន​ខ្ញុំ​នេះ​កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុង​ផែនដីមួយដែលមានតែផ្ទៃមេឃស្រទុំ និងភាពឯកា។ ខ្ញុំ​ដក​ដង្ហើម​ធំសម្លឹង​មើល​ទៅ​លើ​អគារ​​ទាំងឡាយដែលសង់​ឡើងយ៉ាងរប៉ាត់រប៉ាយឥតសណ្តាប់ធ្នាប់។ ខ្ញុំមើលយូរៗទៅ ខ្ញុំ​ស្រណោះ​អគារ​ទាំងនោះណាស់ ព្រោះរូបរាងដ៏ធំជង្គ្រឹង និងតូចទាបរបស់​ពួកវា​  ពេល​ដែល​អត់​ពី​មនុស្ស​ទៅ​វា​មិន​ខុស​អ្វី​ពីផ្នូរ ឬចេតិយដែលគេសង់ឡើងសម្រាប់ឱ្យ​ពួកខ្មោច ព្រាយ បិសាច នៅឡើយ។ 

 ហើយមកដល់ពេលនេះទើបខ្ញុំដឹងថា ទីក្រុង​មួយ​ដែល​ល្អ​ស្រស់​ និង​គួរ​ឱ្យសប្បាយ​នោះ​មិន​មែន​ស្ថិត​នៅ​លើ​ផ្លូវ​ខ្វែង​ខ្វាត់ និង​សម្បូរ​ទៅដោយអគាររាប់រយជាន់នោះឡើយ។ គឺ​វា​ត្រូវ​តែ​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​មនុស្សជា​ចាំបាច់ ដើម្បីជួយលម្អវាឱ្យ​មានសោភ័ណភាពស្រស់បំព្រងឡើង។ 

មុននឹងឡើងម៉ូតូត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ខ្ញុំគិតថា «តាមពិតទៅ ទីក្រុងទាំងឡាយ​កាល​បើ​អស់​ពី​មនុស្ស​យើង​នេះ​ទៅ វាជាទីក្រុងនៃសេចក្តីស្លាប់សោះ! វាស្លាប់! ស្លាប់ដោយគ្មានមនុស្ស ស្លាប់​ដោយ​សល់​មនុស្ស​តែ​ប៉ុន្មាន​នាក់ ប៉ុណ្ណោះនៅកំដរវា។» 

លុះគិតយ៉ាងដូច្នេះហើយ ខ្ញុំក៏លើកដៃលាអ្នកសុំទាននោះ។  ​ហើយអ្នកសុំទាននោះក៏លើកដៃ​លាមក​កាន់​ខ្ញុំ​វិញ​ដែរដោយនិយាយឡើងជាចុងក្រោយថា ៖

– សូមជូនពរឱ្យប្អូនឯង​មានឱកាសបានទៅលេងស្រុកកំណើត នៅពេលឆាប់ៗនេះ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ខ្ញុំក៏តបទៅវិញថា ៖

– បើ​សម្តីបងស័ក្ដិសិទ្ធិ​មែននោះ ខ្ញុំសូមឱ្យបងជួយបន់ស្រន់ឱ្យ​អ្នក​ដែល​បាន​ទៅ​លេង​ស្រុកកំណើត​ទាំង​អំបាលម៉ាន ឆាប់បានវិលត្រឡប់មកកាន់ទីក្រុងនេះវិញផង។

លុះពោលយ៉ាងនេះហើយ ខ្ញុំក៏ជិះម៉ូតូកម្សត់របស់ខ្ញុំត្រឡប់មកកាន់ផ្ទះជួលនៅឯ​«ចាក់អង្រែលើ»​វិញ។ ដោយ​នៅ​ក្នុងចិត្តរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំគ្មានគិតអ្វីក្រៅតែពីបន់ស្រន់​សូមឱ្យពួកគេបានវិល​ត្រឡប់មកកាន់​ទីក្រុង​នេះវិញ​​ឆាប់ៗ​ប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីនឹងជួយលម្អទីក្រុងនេះតទៅទៀត​ ក្នុងបំណងការពារ​ឱ្យ​វាមាន​សោភ័ណភាព​បានយូរអង្វែងតទៅ…

ទីបំផុត ខ្ញុំក៏មកដល់ផ្ទះ ហើយអ្វីដែលខ្ញុំនឹងត្រូវធ្វើតទៅទៀតនោះ គឺការទន្ទឹងរង់ចាំផ្លូវពួកគេ​ដែល​នឹង​ត្រឡប់​មក​វិញ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខនេះ៕
 
 

The Deserted City

I woke up feeling like evaporated seawater with my chest full of the plaintive and incessant cries of cicadas. Through the cracks in the wall of my filthy apartment, I could hear the continuous clacking sound of someone apparently packing up to leave. I got up to peek out my small, rickety door which ground against the threshold as my hand pushed it open. The smell of the neighborhood’s morning garbage and sewage seeped in and I quickly pulled the door shut with a sudden flash of how completely wretched I was, as if in the middle of the Sahara desert, utterly hopeless. 

The sound of chanting monks floated in on wings from Wat Chakangre, which brought me back to a slowly and cruelly dissolving time of the past. If I remember correctly, today was the twelfth day of the Pchum Ben holiday, when people had been celebrating for eleven nights and days already. I lay back down to steal another moment under my musty, dark blanket which held me like a prison. The blanket resembled those  at the pound where they keep kittens taken from their mothers. I got up after briefly dozing off again and heard no more rumbling sounds in the neighboring apartment, as if the person had tried to sneak away without my notice.

It unnerved me ever so slightly to realize that the only things remaining now were silence and desolation—the only things the workers and fish sellers had left behind. My unease grew as I imagined how this early morning gloom was indeed capable of killing the people who lived in it. 

I quickly put away my mosquito net, blanket and sleeping mat. I then propped open the window with a stick and pushed open the door. The fetid air of the morning rain streamed in, slapping my face and chest. A shiver pierced my veins while my skin crawled with the incessant dripping outside the house.

Glancing at my watch, it was already 8:30 and I rushed to bathe and dress. When returning from the bathroom, I heard a soft voice calling:

“Sarem! Aren’t you going to the provinces like everyone else? Almost everyone has already left! Don’t you miss your village and the rice fields? Now that you’ve come to live in the city, you’ve forgotten your home! Even the pret spirits know enough to miss their village and relatives! Why do you act like you don’t care about visiting home like everyone else? I’m leaving tomorrow!”

I turned to respond, “Oh! Tok! You’re really going back to your village tomorrow?” 

“That’s right, tomorrow,” she replied. “I’ll sell fish this morning, and will prepare my things this afternoon so I can leave early and beat the heat.”

“OK, go ahead,” I said with a jaded smile. “Safe trip and enjoy the ceremony. I might follow you in a couple days or so,” I said haltingly. 

“Sounds good!” Then looking at her watch, “It’s time for another round with my fish.”

Tok lifted her basket of fish and, balancing it on her head, slowly disappeared around the corner of buildings that stood lifeless like scarecrows in an abandoned rice field.

It occured to me that the apartments where the workers and fish sellers lived were almost all closed up. And the clatter of noises I was used to hearing, like those of tiny countryside markets, had all slid away into oblivion like everything else.

I staggered back up the steps to my house… fed up with my own words. I knew I couldn’t go anywhere and had only said those things to placate Tok, to get her to stop asking so many questions. She was always so concerned about me. And I really wanted to go. I wanted to see the beauty of my native Battambang. I wanted to take in the smell of the pure morning dew that falls from the sky like the tears of a mother sadly waiting for her child to return. I wanted to see the orange trees, the jackfruit trees, the banana trees, the papaya trees… all spread out under the hot and hopeful sun. I wanted to go and see everything from the past… from last year…

But… But… How sad! Truthfully, I was a clever student. I had studied well and even earned a scholarship. At the end of 2007, I earned my bachelor’s degree with honors, and a government ministry selected me to study at a university in Phnom Penh. Since I excelled in biology and chemistry, I decided to study medicine. But the government scholarship only paid the cost of my tuition. That’s it. As for the costs for housing, food, clothes, etc., they weren’t able to give me anything. So I hustled to find a job at a restaurant where I was hired to be a cashier. And in the early mornings, I delivered newspapers to houses and coffee shops to help with the rent. All in all, the money I got from delivering papers and the money I got from my job at the restaurant was just enough for my expenses. But. I had to send some to my aging mother and two younger brothers who were in high school in Rattanak Mondul province. I put the little money left toward gas for my motorbike and food for my body. So I had neither the money or the time to go visit the place I grew up. And I wouldn’t borrow money either, because sometimes a person’s happiness comes from not owing someone money. That is, not being in debt is a happiness that people have from birth. But all of this was like an invisible fence preventing me from visiting home.

Because I had to replace someone on the night shift, my day was free. I started up my motorbike, which groaned an old person wanting to die and turned toward Monivong bridge, following Norodom Boulevard toward Independence Monument which was just waiting silently in sad puddles of rain. 

Oh! Pitiful! Silent, so silent, like a horse thief. Being the twelfth day of Pchum Ben, there were fewer and fewer people…dropping like sheaves of harvested rice carted away from the field.

And the wide city boulevards, normally bustling with people and shrill noises, now… now completely silent, a ghost town…

I drove around for more than an hour through the drizzle. The cold and rain attacking me from the heavens seemed to be competing to pierce my stiff bones and lungs.

Oh! Look! Dead quiet! Every house, big and small, every crossroad and straightaway—deserted. Phnom Penh was returning to a past it had once been. Everything  dead. Everything knocked out.

See! Even the srol tree famous for dancing in the wind was listless, just nodding back and forth like a delirious beggar not even bothering to pick up money dropped in the street.

After watching for a while, I felt sorry enough for myself to cry. Battambang! Why are you so far away? Too far for someone without money or time. So distracted by driving, I didn’t realize I had reached the river. It was now noontime and all the rain had completely stopped, leaving the road covered with a smooth coat of white blood like a rice field. My stomach growled so I stopped the bike and walked towards a fried noodle vendor. As I  filled my stomach, I noticed there were still a few cars, motorbikes, and people passing by now and then—so at least my misery had some company. I felt no desire to be anywhere else.

And indeed, I sat right there until evening, chatting with a beggar who had no way of visiting home either.

I watched the river as the sun took its last breath before parting from the world—a sight toreignite my  forlorn feeling, as if living in a world of only dark skies and solitude. I took a deep breath and looked at the mess of buildings constructed without any sense of order. I felt sorry for them, without any people to fill them, they were not so different from the graveyards or stupas that people build for ghosts and spirits.

A city’s beauty and pleasure doesn’t come from its criss crossing roads and high-rise buildings. It needs people.

When a city is without people, it is dead. Dead! Dead from being without people; dead from loneliness.

At this, I raised my hands and wished goodbye to the beggar. Waving back, he said, “I pray you have a chance to go home soon.”

“If your prayers work,  then please pray for those who have left to come back soon.”, I repeated this prayer all the way back to my apartment in Chakangre Leu.